Onderwerpen

Aanpassing
Aardappel
Aardbeving
Aarde
Aardgas
Aardolie
Absorberen
Achtbaan
Ademhaling
Aerodynamica
Afrika
Afstandsbediening
Afval
Aggregatietoestanden
Aids
Alarm
Alcohol
Alien
Amfibieën
Anemometer
Archeologie
Archimedes
Asteroïde
Astronaut
Atmosfeer
Atoom
Auto
Bacteriën
Ballon
Ballonraket
Ballonwagen
Barometer
Batterij
Bedreigde diersoorten
Bergbeklimmen
Bergen
Bestrijdingsmiddelen
Besturingen
Beveiliging
Beweging
Bij
Binnenhuisarchitectuur
Bio-energie
Biodiversiteit
Biologie
Biotechnologie
Blessure
Bloed
Bloedsomloop
Bloem
Blubber
Bodem
Bodemdieren
Boemerang
Boerderij
Boom
Boot
Bos
Bouwen
Brachistochroon
Braille
Brand
Broeikaseffect
Brood
Brug
Bungee jump
Caleidoscoop
Camera obscura
Camouflage
Capillaire werking
Cel
Centrifugale kracht
Chaos
China
Chocolade
Chromatografie
Circus
Colloïde
Communicatie
Compact disc
Compost
Computer
Condenseren
Conserveren
Constructies
Cosmetica
Creativiteit
Culturen toen en nu
Dag en nacht
Dammen en dijken
Detective
Dichtheid
Dierentuin
Digitaal
Dinosaurus
DNA
Dolfijn
Doolhof
Doppler-effect
Drie-D
Drijven en zinken
Droogijs
Drugs
Druk
Druktechnieken
Duiken
Duurzaamheid
Eclips
Ecosysteem
Eencelligen
Egg-drop
Egypte
Ei
Eilanden
El Niño
Elasticiteit
Elektriciteit
Elektrochemie
Elektromagneet
Elektromotor
Elektronica
Elektroscoop
Emulsie
Energie
Enzymen
Erfgoed
Erosie
Evenwicht
Evolutie
Expeditie
Familie
Feest
Fiets
Film
Fontein
Fossiel
Fotografie
Fotosynthese
Fractals
Frisbee
Fruit
Gas
Gebit
Gebouwen
Geheimschrift
Geiser
Geld
Geleedpotigen
Geluid
Geluidsapparatuur
Geneeskunde
Geneesmiddelen
Genetica
Gepolariseerd licht
Geraamte
Gereedschap
Geschiedenis
Gesteenten
Getijden
Geur
Gewichtsloosheid
Gips
Gist
Glas
Gletsjer
Godsdiensten, levensovertuigingen
Golven
Goochelen
Goud
Graan
Grieken
Griezelen
Groenten
Grondwater
Grot
Gyroscoop
Haai
Habitat
Harry Potter
Hart
Heelal
Hefboom
Helikopter
Helling
Helm
Hemel
Herbarium
Hersenen
Heteluchtballon
Hevel
Hijskraan
Hologram
Hond
Hormoon
Hout
Hovercraft
Huid en haar
Huisdieren
Huishoudelijke apparatuur
Huishouden
Hydraulica
Hydrometer
Hygiëne
Hygrometer
IJs
IJskast
Immuunsysteem
India
Indianen - culturen
Insecten
Isolatie
Italië
Japan
jo-jo
Kaars
Kaart
Kameleon
Kamp
Kanker
Kasteel
Kat
Katalysator
Katapult
Katrol
Kauwgom
Kelten
Kermis
Kernenergie
Kerstmis
Kettingreactie
Keuken
Kinetische energie
Kleding
Klei
Kleur
Kleurenschijf
Klimaatverandering
Klok
Knikkerbaan
Knopen
Kogellagers
Komeet
Kompas
Koolzuur
Koraal
Koudbloedigen
Krachten
Krater
Kristallen
Krukas
Kunst
Kunststof
Kust
Kwadrant
Ladder
Lamp
Lampion
Landbouw
Laser
Lawine
Lente
Lenzen
Leven en dood
Licht
Lijm
Loep
Longen
Lucht
Luchtdruk
Luchtvervuiling
Maan
Machines
Magnetisme
Magnetron
Mars
Materialen
Medische hulpmiddelen
Meelworm
Melk
Menselijk lichaam
Mesopotamië
Metalen
Meten
Meteoriet
Metselen
Meubels
Microbe
Microscoop
Middeleeuwen
Mier
Mijnbouw
Milieu
Mineralen
Misconcepties
Mobieltje
Moleculen
Molen
Morse
Motor
Mummie
Munten
Museum
Muziek en dans
Muziekinstrumenten
Möbius
Nabeeld
Nanotechnologie
Natuur
Natuurkunde
Neus
Noorderlicht
Olievervuiling
Onder de grond
Ondernemen
Onderzeeboot
Ongewervelden
Ontwerpen
Onweer
Oog
Oor
Oplossing
Oppervlaktespanning
Optische illusie
Opwaartse druk
Osmose
Oxidatie
Ozon
Paard
Paddenstoelen
Papier
Papieren vliegtuig
Parachute
Patronen
Pendule
Periodiek systeem
Periscoop
Perpetuum mobile
Perspectief
Pinguïn
Piramide
Piraten
Planeten
Plant
Plastic
Pneumatiek
Polder
Polymeren
Pomp
Poolstreken
Popcorn
Potentiele energie
Prehistorie
Pretpark
Prisma
Productie
Proteïne
Psychologie
Quarks
Radar
Radio
Radioactiviteit
Raket
Rampen
Reactiesnelheid
Reclame
Recycling papier
Recycling Upcycling
Regen
Regenboog
Regenmeter
Regenwoud
Rekenen
Relativiteit
Reptielen
Resonantie
Reuk
Rivier
Robot
Roest
Roken
Romeinen
Rubber
Rube Goldberg
Ruimtestation
Ruimtevaart
Ruimtevaartkleding
Ruimtevaartvoedsel
Schaatsen
Schaduw
Scheepvaart
Scheikunde
Schelpen
Schilderkunst
Schimmels
School
Seismograaf
Seizoenen
Sensoren
Sextant
Sieraden
Sint-Maarten
Sinterklaas
Slak
Slang
Slijm
Slinger
Sloophoek
Slootdieren
Sluis
Sluitingen en sloten
Smaak
Sneeuw
Snoep
Snot
Solderen
Space Shuttle
Special Effects
Spectroscoop
Spectrum
Speelgoed
Speeltuin
Spel
Spiegel
Spieren
Spijkerbed
Spijsvertering
Spin
Sporen
Sport
Stalactieten
Statische elektriciteit
Stem
Sterren
Stoom
Straalmotor
Streepjescode
Stroboscoop
Sublimatie
Suiker
Survival
Symmetrie
Taal
Tandpasta
Tandwielen
Tast
Techniek op school
Technisch tekenen
Tektonische platen
Telefoon
Telescoop
Televisie
Tennis
Terrarium
Textiele werkvormen
Theater
Thermometer
Thermostaat
Tijd
Tornado
Touw
Traagheid
Transformator
Transistor
Transport
Trein
Tuin
Tunnel
Turbine
Uil
Uitvinding
Veer
Veerkracht
Veiligheid
Verandering
Verdampen
Verf
Verkeer
Verkiezingen
Verlichting
Verpakking
Vervoer
Vet
Vikingen
Vingerafdrukken
Virus
Vis
Vitamine
Vleermuizen
Vliegen
Vliegende schotel
Vlieger
Vliegramp
Vliegtuig
Vlinder
Vloeistof
Vloeistoffentoren
Vlot
Vochtigheid
Voeding
Voedselketen
Voertuigen
Voetbal
Vogel
Voortplanting en seksualiteit
Vormen
Vulkaan
Vuur
Vuurtoren
Vuurwerk
Walvis
Wapens
Warm en koud
Water
Waterdruk
Waterkracht
Waterkringloop
Watertoren
Watervervuiling
Waterzuivering
Weer
Wegen
Wetenschap
Wetlands
Wieg van Newton
Wielen en assen
Wind
Windenergie
Windsnelheid
Windvaan
Wiskunde
Woestijn
Wolken
Worm
Wrijving
Zaden
Zalm
Zand
Zee
Zeep
Zeepbellen
Zeilen
Zeilwagen
Zenuwspiraal
Zenuwstelsel
Zeppelin
Zetmeel
Ziekten
Zilver
Zintuigen
Zon
Zonne-energie
Zonnestelsel
Zonnewijzer
Zoogdieren
Zout
Zoötroop
Zure regen
Zuren en basen
Zuurstof
Zwaartekracht
Zwaartepunt
Zwanenhals
Zwart gat
Zweefvliegen

Vliegen

Inleidend

Luchtdruk

Taal	Type	Link
NL	website	Proefjes.nl Wat gebeurt er als je onder vel papier door blaast. Link naar uitleg en werkblad.
EN	pdf	Arvind Gupta / Press Hoe harder je blaast, velletje blaas je niet weg. Integendeel. Bernoulli.

Activiteiten

A4-tje

Taal	Type	Link
NL	website	Proefjes.nl Wat gebeurt er als je ergens overheen blaast? Vliegtuigvleugel. Link uitleg / werkblad.
NL	website	Zeiltheorie Met de ronding naar de andere kant: A-4tje naar beneden.
NL	website	Aha in de Klas Maak papieren vliegtuigje, kijk hoever. Knip de vleugels eraf en kijk hoever dan.
NL	video	Willem Wever Principe van lift duidelijk uitgelegd met A-4tje, en met de vleugel van een vliegtuigje.
EN	website	Science World Bernoulli. Over papier blazen, ook onder. Andere vorm papier. Tip.

Ballon

Taal	Type	Link
NL	website	Proefjes.nl Tussen 2 pingpong ballen door blazen. Wat gebeurt er. Links naar werkblad en uitleg.
EN	website	Science Buddies Tussen 2 ballonnen / pingpong ballen / blikjes door blazen. Varieer afstand. Video.
EN	website	Fizzics Education Bernouilli. Tussen 2 ballonnen door blazen. Gaan naar elkaar toe. Varianten.
EN	website	Science World Tussen ballonnen door blazen. Stabibliteit: klein beetje water in ballonnen. Extra's.
DU	website	Schule und Familie Tussen 2 ballonnen door blazen. Uitleg over ballonnen, vel papier, vliegtuigvleugel.

Bernouilli

Taal	Type	Link
EN	video	The Experimentals 5 proefjes, uitstekende opbouw, zeer heldere uitleg. Aanrader. Watch the show.
EN	video	Arvind Gupta Toys Bernouilli in een plastic zak. Link naar beschrijving en video.
EN	website	Science World Met rietje langs brandend waxinelichtje blazen. Wat gebeurt er met de vlam.
EN	website	Fizzics Education Pingpong bal en een waterstraal. Veel varianten: harder zachter, grotere bal.
EN	website	Weird Sciece Kids 'Bernouilli' wikkelt een hele wc-rol af met een windblower.
EN	website	Physics World Een straal water op een ei in het water. En Bernoulli.

Blikjes

Taal	Type	Link
NL	video	Quest Junior Met rietje tussen 2 blikjes door blazen. En over A4tje heen blazen. Top uitleg.
NL	website	Proefjes.nl Met een rietje tussen 2 blikjes door blazen. Link naar uitleg en werkblad.
EN	website	Marvin and Milo Marvin en Milo blazen in deze strip tussen 2 hangende appels door.

Krachten

Taal	Type	Link
EN	website	Science World Vliegtuig maken, denk aan 4 krachten. Info over bouw Concorde en Boeing 787. Leuk!
EN	website	Science World De vier krachten die bij vliegen betrokken zijn. Zet pijlen op een papieren vliegtuig.
EN	website	Science Buddies Proef om de 4 krachten duidelijk te maken, waar het bij vliegen om gaat.

Lift

Taal	Type	Link
DU	website	Physicbox Proef met blaadje papier en met een klosje en een kaart eronder. Duidelijke illustratie.

Lift

Taal	Type	Link
NL	website	Luchtscouts De vliegende pingpongbal: blazen op rietje aan klosje met pingpong bal erop.
EN	video	Spangler Plastic fles afsnijden, gat in dop, rietje erdoor: laat pingpongbal zweven. Met video.
EN	website	Surfing Scientist Hier wordt een rietje en een knikker of balletje gebruikt. Met duidelijke uitleg.
EN	website	Science Snacks Blazen door garenklosje waaronder een papiertje. Uitleg en toepassing.
EN	video	Arvind Gupta Toys Pingpongballetje en rietje, op 2 manieren. Link naar video.

Lift

Taal	Type	Link
NL	website	Proefjes.nl Tussen 2 pingpongballetjes aan een draadje doorblazen. Link naar uitleg en werkblad.
EN	video	Sick Science Video van blazen tussen 2 pingpongballetjes door, die mbv klei op rietjes staan.
EN	website	Spangler Beschrijving en uitleg van het hierboven, in Sick Science uitgevoerde proefje.
EN	video	University of Regina Ook een hele mooie: tussen twee blikjes blazen die op liggende rietjes staan.
EN	website	How Things Fly Nog een hele serie Bernoulli, eenvoudige en uitgebreidere én verkeerde uitleg.
EN	website	The Experimentals Link naar video met beste en leukste inleiding over Bernoulli. Veel proefjes. Aanrader!.
EN	pdf	Smithsonian Hele module over vliegen met veel info en vanaf p.6 proefjes.
EN	website	Science World Blazen tussen 2 ballonnen. Tip met wat water ballon stabiliseren. Variaties.
EN	website	Science by Email Duidelijke opzet en goede uitleg en toepassing.

Lift

Taal	Type	Link
EN	website	K.O.T.G. Een bordje in een schaaltje blazen. Maar hoe zit het met die lift in de ruimte?

Maxilift

Taal	Type	Link
NL	video	Technopolis Strandbal hooghouden met behulp van een bladblazer.
EN	website	Science Snacks Proef met haardroger en pingpongbal. Hier maxi-uitvoering met een stofzuiger.
EN	website	Double Helix Een uitvoering met een haardroger en een ballon.
EN	website	Queensland Science Centre Met twee ballonnen.

Pingpong bal

Taal	Type	Link
NL	pdf	NEMO Zet een föhn aan en houdt een pingpong balletje in de luchtstraal. Wat zie je gebeuren?
NL	website	Natuurkundeproefjes Vervolgproefjes met stofzuiger en kampvuur.
NL	website	Technopolis Ballon boven een föhn, probeer ook eens 3 ballonnen, of bladblazer en strandbal.
EN	video	Spangler Balletje boven föhn, 2 balletjes, bal en ballon, wc-rol truc. En rol wc-papier. Met video.
EN	website	The Naked Scientists De aerodynamica van de pingpongbal. Prima uitleg, erg goed geïllustreerd.
EN	website	Newton's Apple Bernouilli Bal: spel met föhn en piepschuim bal. Leuk!
EN	website	DFTV Hoe schuin kun je de föhn houden voordat het balletje valt.
EN	website	ZOOM Kun je deze proef ook met 2 pingpongballen of een ander soort bal doen?
EN	website	Little Shop of Physics Wat krijg je met een bladblazer allemaal de lucht in?
EN	pdf	Wildfiles TV Eenvoudige opzet met een aantal goede vragen.
EN	video	Physics Korte video, duidelijke uitleg en prima tips.
DU	website	Physicbox Een piepschuimbal, iets groter dan de mond van de föhn.

Propellerstick

Taal	Type	Link
EN	website	Science Toymaker Propellerstick maken om mee te spelen en te experimenteren. Link instructie / info.

Trechter

Taal	Type	Link
NL	website	Zeiltheorie Een pingpong balletje omhoog houden door in de tuit van een trechter te blazen. Lift.
EN	video	University of Regina Hier wordt een pingpong balletje met trechter opgepakt, duidelijk filmpje.
EN	website	ZOOM Aan de hand van een aardige uitdagende vraag.
EN	video	Science World Pingpong bal van je hand blazen, daarna uit trechter. Goede video.
EN	pdf	Easy Science Hier wordt de trechter omhoog gehouden.
EN	website	Science by Email Duidelijke opzet, veel uitleg.

Ventilatoren

Taal	Type	Link
EN	video	Sick Science Een papieren vliegtuigje, exact symmetrisch, laten zweven tussen 2 ventilatoren.
EN	video	Sick Science Verrassend vervolg.

Vleugel

Taal	Type	Link
NL	pdf	De Energiebus Model van een vleugel, papier, m.b.v. een rietje de vleugel langs een draad laten lopen.
NL	website	Science Space Model van een vleugel. Proef met föhn. Duidelijke illustraties. Link naar uitleg.
NL	pdf	Prof dr Testkees Vleugel ook eens platter en boller maken. Beter? Proefje met pingpong bal vooraf.
NL	website	Zeiltheorie Zet je aan het denken over een ander model vleugel.
EN	website	TryScience Met breinaalden en experimenteren met modellen en een wedstrijdje.

Vleugel

Taal	Type	Link
NL	pdf	NEMO Verder experimenteren met de vleugel, smaller, platter of boller.
EN	website	Arvind Gupta Toys Mooie fotoserie van de vleugelproef. Link naar beschrijving.

Aanvullend

Delfly

Taal	Type	Link
NL	video	Klokhuis Ontwerpers willen dat vliegtuigen net zo goed kunnen vliegen als vogels en insecten.

Gyrocopter

Taal	Type	Link
NL	video	Klokhuis Het kan vliegen, is geen vliegtuig. Heeft wieken, geen helikopter. Een gyrocopter!

Hoogte

Taal	Type	Link
EN	pdf	Suzy's World Hoog vliegen voordelig, lucht dunner. Verschil als je roert in dunne of dikke vloeistof.

Propellor

Taal	Type	Link
EN	website	Folk Toys Propellor maken van handvat, klosje en een klein blad. M.b.v. een touwtje de lucht in.

Snorvliegen

Taal	Type	Link
NL	video	Klokhuis Een snorvlieg is een soort vliegende bromfiets. Ernst krijgt een lesje snorvliegen.

Sponsoren

Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen

Het Platform Bèta Techniek

Rabobank Haarlem en Omstreken

Actueel op Twitter

Nieuws over EncyclopeDoe, Ontdekpek, blog, proefjes bij actualiteiten. twitter.com/encyclopedoe

Leerlijn Techniek

Nu ook op YouTube kanaal.

Proevenpret

Expedition Chemistry veel coole proefjes

Werkbladen Ontdekplek

Op Ontdekplek.nl staan 50 werkbladen eenvoudig en uitdagend: robothand flipperkast dierentuin en veel meer