Onderwerpen

Aanpassing
Aardappel
Aardbeving
Aarde
Aardgas
Aardolie
Absorberen
Achtbaan
Ademhaling
Aerodynamica
Afrika
Afstandsbediening
Afval
Aggregatietoestanden
Aids
Alarm
Alcohol
Alien
Amfibieën
Anemometer
Archeologie
Archimedes
Asteroïde
Astronaut
Atmosfeer
Atoom
Auto
Bacteriën
Ballon
Ballonraket
Ballonwagen
Barometer
Batterij
Bedreigde diersoorten
Bergbeklimmen
Bergen
Bestrijdingsmiddelen
Besturingen
Beveiliging
Beweging
Bij
Binnenhuisarchitectuur
Bio-energie
Biodiversiteit
Biologie
Biotechnologie
Blessure
Bloed
Bloedsomloop
Bloem
Blubber
Bodem
Bodemdieren
Boemerang
Boerderij
Boom
Boot
Bos
Bouwen
Brachistochroon
Braille
Brand
Broeikaseffect
Brood
Brug
Bungee jump
Caleidoscoop
Camera obscura
Camouflage
Capillaire werking
Cel
Centrifugale kracht
Chaos
China
Chocolade
Chromatografie
Circus
Colloïde
Communicatie
Compact disc
Compost
Computer
Condenseren
Conserveren
Constructies
Cosmetica
Creativiteit
Culturen toen en nu
Dag en nacht
Dammen en dijken
Detective
Dichtheid
Dierentuin
Digitaal
Dinosaurus
DNA
Dolfijn
Doolhof
Doppler-effect
Drie-D
Drijven en zinken
Droogijs
Drugs
Druk
Druktechnieken
Duiken
Duurzaamheid
Eclips
Ecosysteem
Eencelligen
Egg-drop
Egypte
Ei
Eilanden
El Niño
Elasticiteit
Elektriciteit
Elektrochemie
Elektromagneet
Elektromotor
Elektronica
Elektroscoop
Emulsie
Energie
Enzymen
Erfgoed
Erosie
Evenwicht
Evolutie
Expeditie
Familie
Feest
Fiets
Film
Fontein
Fossiel
Fotografie
Fotosynthese
Fractals
Frisbee
Fruit
Gas
Gebit
Gebouwen
Geheimschrift
Geiser
Geld
Geleedpotigen
Geluid
Geluidsapparatuur
Geneeskunde
Geneesmiddelen
Genetica
Gepolariseerd licht
Geraamte
Gereedschap
Geschiedenis
Gesteenten
Getijden
Geur
Gewichtsloosheid
Gips
Gist
Glas
Gletsjer
Godsdiensten, levensovertuigingen
Golven
Goochelen
Goud
Graan
Grieken
Griezelen
Groenten
Grondwater
Grot
Gyroscoop
Haai
Habitat
Harry Potter
Hart
Heelal
Hefboom
Helikopter
Helling
Helm
Hemel
Herbarium
Hersenen
Heteluchtballon
Hevel
Hijskraan
Hologram
Hond
Hormoon
Hout
Hovercraft
Huid en haar
Huisdieren
Huishoudelijke apparatuur
Huishouden
Hydraulica
Hydrometer
Hygiëne
Hygrometer
IJs
IJskast
Immuunsysteem
India
Indianen - culturen
Insecten
Isolatie
Italië
Japan
jo-jo
Kaars
Kaart
Kameleon
Kamp
Kanker
Kasteel
Kat
Katalysator
Katapult
Katrol
Kauwgom
Kelten
Kermis
Kernenergie
Kerstmis
Kettingreactie
Keuken
Kinetische energie
Kleding
Klei
Kleur
Kleurenschijf
Klimaatverandering
Klok
Knikkerbaan
Knopen
Kogellagers
Komeet
Kompas
Koolzuur
Koraal
Koudbloedigen
Krachten
Krater
Kristallen
Krukas
Kunst
Kunststof
Kust
Kwadrant
Ladder
Lamp
Lampion
Landbouw
Laser
Lawine
Lente
Lenzen
Leven en dood
Licht
Lijm
Loep
Longen
Lucht
Luchtdruk
Luchtvervuiling
Maan
Machines
Magnetisme
Magnetron
Mars
Materialen
Medische hulpmiddelen
Meelworm
Melk
Menselijk lichaam
Mesopotamië
Metalen
Meten
Meteoriet
Metselen
Meubels
Microbe
Microscoop
Middeleeuwen
Mier
Mijnbouw
Milieu
Mineralen
Misconcepties
Mobieltje
Moleculen
Molen
Morse
Motor
Mummie
Munten
Museum
Muziek en dans
Muziekinstrumenten
Möbius
Nabeeld
Nanotechnologie
Natuur
Natuurkunde
Neus
Noorderlicht
Olievervuiling
Onder de grond
Ondernemen
Onderzeeboot
Ongewervelden
Ontwerpen
Onweer
Oog
Oor
Oplossing
Oppervlaktespanning
Optische illusie
Opwaartse druk
Osmose
Oxidatie
Ozon
Paard
Paddenstoelen
Papier
Papieren vliegtuig
Parachute
Patronen
Pendule
Periodiek systeem
Periscoop
Perpetuum mobile
Perspectief
Pinguïn
Piramide
Piraten
Planeten
Plant
Plastic
Pneumatiek
Polder
Polymeren
Pomp
Poolstreken
Popcorn
Potentiele energie
Prehistorie
Pretpark
Prisma
Productie
Proteïne
Psychologie
Quarks
Radar
Radio
Radioactiviteit
Raket
Rampen
Reactiesnelheid
Reclame
Recycling papier
Recycling Upcycling
Regen
Regenboog
Regenmeter
Regenwoud
Rekenen
Relativiteit
Reptielen
Resonantie
Reuk
Rivier
Robot
Roest
Roken
Romeinen
Rubber
Rube Goldberg
Ruimtestation
Ruimtevaart
Ruimtevaartkleding
Ruimtevaartvoedsel
Schaatsen
Schaduw
Scheepvaart
Scheikunde
Schelpen
Schilderkunst
Schimmels
School
Seismograaf
Seizoenen
Sensoren
Sextant
Sieraden
Sint-Maarten
Sinterklaas
Slak
Slang
Slijm
Slinger
Sloophoek
Slootdieren
Sluis
Sluitingen en sloten
Smaak
Sneeuw
Snoep
Snot
Solderen
Space Shuttle
Special Effects
Spectroscoop
Spectrum
Speelgoed
Speeltuin
Spel
Spiegel
Spieren
Spijkerbed
Spijsvertering
Spin
Sporen
Sport
Stalactieten
Statische elektriciteit
Stem
Sterren
Stoom
Straalmotor
Streepjescode
Stroboscoop
Sublimatie
Suiker
Survival
Symmetrie
Taal
Tandpasta
Tandwielen
Tast
Techniek op school
Technisch tekenen
Tektonische platen
Telefoon
Telescoop
Televisie
Tennis
Terrarium
Textiele werkvormen
Theater
Thermometer
Thermostaat
Tijd
Tornado
Touw
Traagheid
Transformator
Transistor
Transport
Trein
Tuin
Tunnel
Turbine
Uil
Uitvinding
Veer
Veerkracht
Veiligheid
Verandering
Verdampen
Verf
Verkeer
Verkiezingen
Verlichting
Verpakking
Vervoer
Vet
Vikingen
Vingerafdrukken
Virus
Vis
Vitamine
Vleermuizen
Vliegen
Vliegende schotel
Vlieger
Vliegramp
Vliegtuig
Vlinder
Vloeistof
Vloeistoffentoren
Vlot
Vochtigheid
Voeding
Voedselketen
Voertuigen
Voetbal
Vogel
Voortplanting en seksualiteit
Vormen
Vulkaan
Vuur
Vuurtoren
Vuurwerk
Walvis
Wapens
Warm en koud
Water
Waterdruk
Waterkracht
Waterkringloop
Watertoren
Watervervuiling
Waterzuivering
Weer
Wegen
Wetenschap
Wetlands
Wieg van Newton
Wielen en assen
Wind
Windenergie
Windsnelheid
Windvaan
Wiskunde
Woestijn
Wolken
Worm
Wrijving
Zaden
Zalm
Zand
Zee
Zeep
Zeepbellen
Zeilen
Zeilwagen
Zenuwspiraal
Zenuwstelsel
Zeppelin
Zetmeel
Ziekten
Zilver
Zintuigen
Zon
Zonne-energie
Zonnestelsel
Zonnewijzer
Zoogdieren
Zout
Zoötroop
Zure regen
Zuren en basen
Zuurstof
Zwaartekracht
Zwaartepunt
Zwanenhals
Zwart gat
Zweefvliegen

IJs

Inleidend

Eenvoudig

EN website Scholastic
Vier eenvoudige proefjes, te gebruiken als start.

Activiteiten

Ballon

NL website Proefjes.nl
Wat gebeurt er met een waterballon in de vriezer? Link naar uitleg en werkblad.
DU website Wissen macht Ah!
Ballon met water in vriezer. Na 2 dg. eruit, onderzoek met zaklantaarn en kleurstof.

Bellen

EN website Joanne Nova
Bellen, barsten, wolken en kleurstof in het ijs een natuurlijk beeldhouwwerk.

Bevriezen

NL website Willem Wever
Bevriest het ijs van boven of van onder?
NL website Willem Wever
Hoe komt het als je onder een boom parkeert de ruiten niet bevriest?

Draadje

NL website Museon
IJsblokjes vissen, je kan er een wedstrijdje van maken.
NL website Expeditie Chemistry
IJsblokje dat aan een draadje hangt. Leuk stripje erbij.
NL website Proefjes.nl
IJsblokje optillen met draad. Stapsgewijs, adh van vragen. Link naar werkblad.
EN website ZOOM
Een ijsklontje aan een draadje door gebruik van zout, leuke aanpak.
EN video ZOOM
Bijbehorende video, gepresenteerd door een meisje, Links naar extra info en vragen.
EN website Think stretch
IJsklontje dat aan een draadje hangt. Leuke strip erbij.
EN video Spangler
Beschrijving, uitleg en duidelijke video van dit leuke proefje.
EN website The Naked Scientists
Heldere uitleg.
EN website Surfing Scientist
Meerdere ijs aan een draad.
EN website Marvin and Milo
In vorm van leuk stripverhaaltje.
EN website Think stretch
IJsblokjes vissen uit een kom koud water, mbv zout.
EN website Petrosains
Mooi getekende werkwijze.
EN website Science by Email
Goede uitleg en aandacht voor toepassingen.
DU website Zzzebra
Echte viswedstrijd van gemaakt.

Drankje

NL website Technopolis
Drankje koud? IJs. Als water 10% zout bevat, smelt het bij -6°C, met 20% bij -16°C

Druk

NL website Museon
Vriest een sleutel die je op het ijs legt aan het ijs vast?

Gebakken

EN website Planet Science
Ooit ijs gebakken? Maak een koele, smakelijke ijstraktatie in een hete oven.
EN website Scientific American
Gebakken ijs met meringue en luchtige cake. Extra vragen.
NL pdf Ontario Science Centre
Gebakken ij, duidelijke instructie en uitleg. Mooi resultaat.
EN website Science-Sparks
Baked Alaska: dessert met biscuitbodem, een ijsje middenin en schuimgebak!

Gekleurd ijs

NL website Proefjes.nl
Wat gebeurt er met gekleurd water in de vriezer? Links naar uitleg en werkblad.

Gewicht

NL website Vers Water
IJs is lichter dan hetzelfde volume water. Eenvoudig proefje.

Handschoen

EN website Surfing Scientist
Plastic handschoen met limonade de vriezer in. Om je vingers er bij af te likken.

Heet water

NL website Leuke kinderactiviteiten
Wat bevriest het eerst, heet water, lauw, of koud?
EN website School for Champions
Een ontdekking van een Afrikaanse scholier.
EN website School for Champions
Vervolg.
EN website Iowa Science Project
Uitstekende opzet.
EN website Fizzics Education
Uitgebreide toelichting.
EN video Science Beyond the Boundaries
Heet, medium en koud water in de vriezer. Iedere 15 min. kijken....hmm.

Hoofdpijn

NL video Willem Wever
Waarom krijg je soms hoofdpijn als je snel een ijsje eet?
NL website Willem Wever
Waarom krijg je hoofdpijn als je een 'slush puppy' snel drinkt?
EN pdf Suzy's World
Hoofdpijn bij het eten van ijs? Probeer het eens uit.

IJs maken (1)

NL website Zo Zit Dat
Ook ijs maken zonder vriezer, eenvoudig en duidelijk.
NL video Raar maar waar
Vanilleijs of citroenijs maken. Mbv plastic rits zakjes, zout en ijs. Duidelijke demo.
NL website Rangers WWF
Veganijs maken van fruit. Verschillende recepten.
NL video Schooltv
Chocola raspen, nootjes fijn maken, slagroom, melk, suiker, roeren en in de vriezer!
NL website Kokswereld
Roomijs maken, duidelijk, aardige info en tip.
EN video Spangler
Hier zonder vriezer, met suiker en vanille. Handige grote pot. Duidelijke video.
EN video Science Bob
Bob is snel. Gebruikt steenzout en voor het ijs ook voedselkeurstof. Uitleg ok!
EN website Scientific American
Veel achtergrond, goede uitleg 'zout op de weg'. Bij elke stap goede vragen.
EN video Questacon
Hier geen plastic zak maar een schaal in een schaal en kwartier kloppen.
EN website Double Helix
IJs maken van volle melk, room en vanille extract. Duidelijke instructie en uitleg.
EN pdf Suzy's World
Met extra onderzoekjes en info.
EN website Iowa Science Project
Hier worden blikken naar elkaar toegerold, extra aandacht voor de functie van het zout.
EN website 60 Second Science
Extra aandacht voor verschillende smaken ijs.
EN website University of Virginia
Aandacht voor leerlingen met een beperking.
EN website Science Sparks
Hier wordt chocolademelk gebruikt om ijs van te maken.
EN website Little Bins Little Hands
Aandacht voor toppings. Aan het eind varieren van met ingredienten.
EN website ThoughtCo
Uitleg over verschillende soorten zout. Kan het ook met suiker?
DU pdf KiKA
Chocoladeijs maken. Prima uitleg: kort en duidelijk.
DU website Duda
Aarbeienijs maken met wat munt en amandelboter.

IJs maken (2)

NL video RJ van Bekkum
Flesje water laten bevriezen (door te schudden). Leuk proefje!
EN video Spangler
Vreemde reactie: gekoeld flesje water na bad in bak met ijsklontjes en zout. Met video.
EN website Bang goes the Theory
Flesjes met water in ijs veranderen met ijsklontjes en zout. Spannend, veel uitleg.
EN website Marvin and Milo
Instant sneeuw, ij, door flesje met gefilterd water eerst in de vriezer.

IJsbellen

NL website IVN
IJsbellen blazen. Maak bellenblaas met suikersiroop, afwasmiddel en water.

IJsbloemen

NL website Willem Wever
Hoe ontstaan ijsbloemen?
EN website Education
Zelf ijsbloemen maken m.b.v. zuiveringszout.

IJspegels

EN website Dragon
Gekleurde ijspegels maken.

Kracht

NL website Willem Wever
Waarom iets uitzet als het bevriest.
NL website Proefjes.nl
Wat gebeurt er als je een beker water in de vriezer zet? Links naar uitleg en werkblad.
NL pdf Ieder Kind een Talent
Plastic flesjes, speksteen, water, bevriezing uitzettingskracht onderzoeken p.131
EN website Galaxy
Aandacht voor verandering van volume.
EN website Galaxy
Vervolg.
EN website Science by Email
Prima aanpak, heel mooi gefografeerd.

Magnetron

EN website Beakmaniac
IJs uit de magnetron door eiwit als een isolator te laten werken. Aanrader.

Overstroming?

EN website Surfing Scientist
Zal dit volle glas met smeltende ijsklontjes overstromen?
EN pdf Gupta / Press
Een ijsblokje in een vol glas water. Zal het overstromen? P.29.

Prik

EN website The Naked Scientists
Fles prik zien bevriezen. IJs en zout, verandering van CO2 - gehalte

Rijp

NL video Schooltv
Waar komen de ijskristallen op een diepvriesvak vandaan?
EN website Boys Life
Een winters kunstwerkje.

Smelten

NL video Schooltv
Wat wil zeggen: ijs smelt bij 0°C? Energie toegevoegd, moleculen trillen sneller,
NL website Proefjesfabriek
IJsklontjes laten smelten in gewoon water en in suikerwater.
NL pdf IVN
Wat is het snelst gesmolten, kom sneeuw of kom met ijsklontjes.
EN pdf Suzy's World
IJsklontjes met verschillende hoeveelheden suiker laten smelten.
EN website Science Buddies
Wat doet ijsblokjes het snelst smelten: zout, suiker of zand? Info over oplossen.
EN website Selah
Verband tussen oppervlak van een ijsklontje en smeltsnelheid wordt onderzocht.
EN website Marvin and Milo
Leuke strip met deze proef.
EN website The Naked Scientists
Uitleg en vooral de video en de tekening daarbij zijn heel goed.

Snijden

EN website Cool Kids Science
Mooie aanpak ijsklontje doorsnijden, extra vragen. Met varianten.
EN pdf Gupta / Press
IJs snijden met dun ijzerdraad met gewicht eraan. Verband met schaatsen. p.30.

Toren

EN website Science World
Toren bouwen van ijsblokjes, eerst zonder zout, daarna met gebruik van zout.

Vijf minuten - ijs

EN website How Stuff Works
Duidelijk en mooi in beeld gebracht. Tips, oa. met betrekking tot smaak.

Waterijs

NL video Klokhuis
Aflevering over geschiedenis van het ijs. Eerste ijssalon ter wereld in 1686 in Parijs.
NL website Suikerwereld
IJslollies maken met kleurige laagjes, zier er heerlijk uit.

Zout

NL pdf Wetsus
In 1 beker drinkwater en in 1 beker zout water ligt een ijsblokje. Welke smelt het snelst.
NL website Museon
Water kouder maken zonder dat het bevriest

Aanvullend

Helder

EN website Hunkin
Heldere ijsblokjes maken van heet water.

IJsdrankje

EN website PBS parents
Crushed ijs, piragua, maken van ijsblokjes en fruit. Leuke werkwijze met kinderen.
DU website Zzzebra
Een vrolijk ijsdrankje met sap-ijsklontjes.

IJskaars

EN website WNET
Extensions: van was, ijs en draad in melkpak een ijskaars maken, leuk geschenk..

IJslampje

EN website EEK
Mooie ijslampjes maken voor een optimale winterse sfeer.

Kaarshouder

DU website Zzzebra
Kaarsenstandaard in de vorm van een emmertje. Leuk.

Naam

NL website Punt Uit
Maak je eigen naam in ijs. Eerst een mal van gips maken.

Onderbouw

EN website Family TLC
Schilderen met gekleurde ijsklontjes.

Pegels

DU website Zzzebra
Met behulp van ballonnen gekleurde ijspegels maken aan de dakgoot.
DU website Zzzebra
Nog meer activiteiten met bevroren ballonnen, met water en kleurstoffen: ijsballonnen.

Vingers

DU website Zzzebra
Waterijs maken in een rubberen handschoen: om je vingers bij af te likken.

Sponsoren

Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen logo_khmw
Het Platform Bèta Techniek logo_platform_betatechniek
Rabobank Haarlem en Omstreken logo_rabobank

Actueel op Twitter

Actueel op Twitter
Nieuws over EncyclopeDoe, Ontdekpek, blog, proefjes bij actualiteiten. twitter.com/encyclopedoe

Leerlijn Techniek

Nu ook op YouTube kanaal. youtube2

Proevenpret

Expedition Chemistry veel coole proefjes expeditionchemistry2

Werkbladen Ontdekplek

Op Ontdekplek.nl staan 50 werkbladen eenvoudig en uitdagend: robothand flipperkast dierentuin en veel meer ontdekplek